مواد و ترکیبات نوظهور و فناوری‌های نوین برای ورود به بازار و داشتن سهم در بازار، همواره دچار سردرگمی هستند. به بازار وارد شوند یا خیر؟ اگر وارد شوند کدام صنایع از ورود آنها استقبال خواهند کرد؟ چه مدت زمانی لازم است تا بتوانند جای پای خود را در بازار محکم کنند؟
خب این کار ساده نیست! زیرا اغلب اوقات ترکیبات نوظهور، نمونه‌های قدیمی و جایگزینی دارند که به کسی اجازه ورود و ایجاد اختلال و تقاضا و عرضه را نمی‌دهند و از قضا اگر صنعتی که قرار است به آن ورود پیدا کنند صنعتی “سنتی” باشد که اوضاع وخیم‌تر هم خواهد شد. اما تنها با داشتن این دلایل نمی‌شود تحلیل و نتیجه‌گیری کرد و به سراغ بازار نرفت، زیرا در این صورت پیشرفتی صورت نمی‌گیرد.
حال در این شرایط، شرکت‌ها، فناوران و تولیدکنندگان محصولات نوظهور که خواهان ریسک کمتری هستند، می‌توانند استراتژی نفوذ در بازار (Market Penetration Strategy) را در نظر بگیرند.
حالا سوال مهم آن است که “آیا می‌دانید نرخ نفوذ در بازار چیست؟”
اگر بخواهیم به چهار استراتژی مهم رشد اشاره کنیم باید بگوییم استراتژی نفوذ در بازار، توسعه بازار، توسعه محصول و متنوع‌سازی از مهم‌ترین آنها هستند.
“نفوذ در بازار” به عنوان یک فعالیت، فرآیند رفتن به یک بازار موجود با یک محصول که در آن محصولات فعلی یا مشابه دیگری وجود دارند و گرفتن سهم بازار از سایر شرکت‌های رقیب است. این مورد به عنوان استراتژی نفوذ در بازار نیز شناخته می‌شود و به عنوان یک معیار اندازه‌گیری، ارزیابی میزان فروش یک محصول نسبت به کل بازار تخمین زده شده برای آن محصول است.
در یکی از بررسی‌های سال‌های اخیر شرکت توسعه بازار سام، از طریق تحقیقات میدانی و مصاحبه‌های عمیق تلفنی و حضوری با خبرگان و کارشناسان صنایع مختلف، بررسی “پتانسیل بازار نانو مواد سلولزی در ایران”، پیش‌بینی “نرخ نفوذ در بازار در ده سال آینده” در دو سناریوی خوش‌بینانه و واقع‌بینانه و همچنین برآورد حجم بازار نانو مواد سلولزی در هر یک از صنایع مورد مصرف انجام شد و هدف نهایی از این اقدامات، تحلیل پتانسیل مصرف نانو مواد سلولزی در کاربردهای مختلف بوده است.
“نانو مواد سلولزی” از جمله مواد نوظهورند که پیش‌بینی بازار آنها و دیگر فناوری‌های نوپا، در حالی که توان بالقوه آنها کاملا روشن نیست، کار سختی است. اما در این بررسی سعی شد تا با مطالعات جامع بازار جهانی و داخلی و همچنین تحلیل صنایع مصرف کننده، برآوردی از پتانسیل بازار این ماده در صنایع مختلف صورت گیرد تا بر اساس این مطالعه، نقشه راه توسعه کاربردهای نانو مواد سلولزی و تجاری‌سازی آن در هر حوزه مشخص گردد.
حال به سراغ نانوسلولزها برویم! آیا با آنها آشنایی دارید؟ می‌دانید که در کدام صنایع می‌توانند کاربرد داشته باشند؟ چه ویژگی‌هایی دارند؟ و به چند دسته تقسیم می‌شوند؟
به طور کلی نانوسلولزها بر اساس خواص و روش تولیدشان به سه دسته مختلف تقسیم می‌شوند:
مهم‌ترین خواص نانو مواد سلولزی استحکام، خواص رئولوژیکی، واکنش‌پذیری و گرایش به تشکیل فیلم است. علاوه بر آن، این مواد از منابع طبیعی تجدیدپذیر و بر اساس دانش فعلی، برای تولید و استفاده ایمن هستند. اما در حال حاضر بسیاری از کاربردهای این مواد جدید و در حال شناخت بوده و جوانب مختلف آن در سطح دنیا هم هنوز ناشناخته است.
و اما صنایع مختلف و متعددی که این دسته از ترکیبات در آن کاربرد داشته و قابلیت نفوذ به بازارشان را دارند، (که نتیجه تحقیقات و بررسی‌های جامع شرکت توسعه بازار سام است) در ادامه معرفی شده‌اند :
حال همراه ما باشید تا به نتایج برآورد تقاضای نانوسلولزها در دو حالت خوش‌بینانه و واقع‌بینانه (حد بالا و پایین) در هر یک از صنایع مورد استفاده نگاهی بیندازیم :
طبق نتایج به دست آمده، صنایع کاغذ و مقوا، بسته‌بندی، پزشکی، غذایی، بهداشتی و سلولزی از نظر حجم مصرف، از جمله صنایع با پتانسیل بالا هستند.
می‌توانید پیش‌بینی سهم بازار نانو مواد سلولزی را با دو سناریوی خوش‌بینانه و واقع‌بینانه، در دو نمودار زیر و به تفکیک صنایع مورد استفاده در ایران مشاهده کنید:
از طرفی شاید برای شما هم سوال باشد که اگر بخواهیم هر یک از انواع مختلف نانو سلولزها را در بازار ایران بررسی کنیم، نتیجه چه خواهد بود؟ آیا پیش‌بینی مشخصی برای سهم بازار نانو مواد سلولزی به تفکیک انواع آن در بازار ایران به دست آمده است؟ برای این سوال هم جواب قابل اطمینان و اتکایی در نتایج تحقیقات سام به دست آمد (البته با سناریوی کاملا واقع‌بینانه) که در نمودار زیر آن را می‌بینید:
و اما یکی از مهم‌ترین بخش‌های تدوین استراتژی بازار و پیش‌بینی نرخ نفوذ در بازار بررسی محرک‌ها و محدودیت‌ها است. اهمیت این موضوع برای محصولات فناورانه و نوظهور دو چندان خواهد شد. لازم به ذکر است که برخی از چالش‌های جهانی نانو مواد سلولزی در ایران نیز وجود دارد. قابلیت تکثیر در تولید، افزایش مقیاس تولید و فرآیند در مقیاس زیاد، توصیف خواص، پیشرفت کند استانداردسازی و مقررات و ارزش‌افزوده محصول در مقایسه با هزینه‌های مربوطه از جمله چالش‌های مربوط به توسعه کاربردهای صنعتی نانو مواد سلولزی است. و اما محرک‌ها و محدودیت‌های بازار!
به تفکیک هر یک از صنایع در جدول زیر از محرک‌ها و محدودیت‌ها صحبت کرده‌ایم:
پس انجام یک مطالعه مقدماتی در رابطه با صنایع دوازده گانه‌ای که نانوسلولز در آنها کاربرد دارد، صنعت پزشکی، بسته‌بندی، غذایی، کاغذ و فیلتراسیون به عنوان صنایعی که کاربرد زیادی دارند، انتخاب شدند. بررسی‌های عمیق این پنج صنعت نیز نشان داد که ورود به تمامی بخش‌های این صنایع، میسر نیست. از علل این موضوع هم می‌توان به دلایلی چون عدم آمادگی و تمایل بازار، نیاز به رشد فناوری، نیازمندی‌های علمی و دیگر موارد اشاره کرد.
در صنایع غذایی، از مشتقات سلولزی مثل کربکسی متیل سلولز (Carboxymethyl cellulose) به عنوان افزودنی استفاده می‌شود، اما از خود نانوسلولز استفاده نمی‌شود. صنایع غذایی یکی از بازارهای بزرگ برای مواد افزودنی به حساب می‌آید که نانوسلولز نیز پتانسیل ورود به این قسمت را دارد. از لحاظ پتانسیل می‌توان گفت که پتانسیل خوبی برخوردار بوده و در عین حال نیازمند تحقیق و توسعه بیشتر در این زمینه است.
وضعیت در صنایع پزشکی به شکلی دیگر است. در رابطه با بررسی این قسمت از بازار، بخش‌های زیر بررسی شده است:
طبق تحقیقات و بررسی‌های انجام شده در این بررسی، در این بین تنها استفاده از نانوسلولز در کاربردهای باند و گاز (زخم بند)، ماسک‌های صورت و مهندسی بافت توصیه می‌شود. امکان ورود نانوسلولز در این بخش‌ها بیشتر از سایر بخش‌ها می‌باشد.
در رابطه با صنعت بسته‌بندی که نانوسلولز می‌تواند به صورت فیلم و یا در ظروف یکبار مصرف مورد استفاده قرار گیرد، در حال حاضر امکان ورود نانوسلولز به آن وجود ندارد. علت این موضوع هم عدم شکل‌گیری بازار برای بسته‌بندی‌های زیست‌تخریب‌پذیر و بسته‌بندی‌های بریر است. در حال حاضر، این صنعت، به شکلی سنتی بوده و امکان ورود محصولات و یا تغییر مواد وجود ندارد. با توجه به موارد مطرح شده است.
در مجموع سرمایه‌گذاری بر روی توسعه بازار صنایع زیر می‌تواند در اولویت قرار گیرد:
و حالا به بخش جالب بررسی می‌رسیم! بله…
پیشنهادات و توصیه‌هایی که به منظور توسعه بازار نانوسلولز، توسط کارشناسان، متخصصان و خبرگان ارائه گردید. لازم به ذکر است که در رابطه با ورود نانوسلولز و همچنین توسعه آنها عوامل بسیاری وجود داشته که باید به آنها پرداخته و حلشان نمود.
تیم محتوای سام از فروردین 1400 و با هدف خدمت‌رسانی در انتشار موثرتر دستاوردها و رویدادهای سام شروع به فعالیت کرد. اعضای این تیم را برگزیده‌ای از همکاران دپارتمان‌های مختلف تشکیل داده است که علاقمند به تامین محتوای تخصصی در حوزه‌های نوآوری و مدیریت هستند.
ماموریت سام تحقیق و توسعه بازارهای داخلی و بین‌المللی در صنایع با فناوری پیشرفته (Hi-Tech) می‌باشد. تحلیل بازار و خدمات توسعه بازار در فناوری‌های پیشرفته در طول مسیر تجاری سازی و توسعه کسب و کار مورد نیاز خواهد بود. بنابراین سام در تمام مسیر توسعه کسب و کار (شناسایی فرصت سرمایه گذاری تا بازاریابی و فروش محصولات پیشرفته در بازار) مشتریان خود را همراهی خواهد کرد.